Er bestaat iets als het omgekeerde van een traumatische ervaring.
(En ook het omgekeerde van een posttraumatische stressstoornis.)
‘Agency’.‘A personal sense of agency’.
Dat woord, die uitdrukking vind je vaak terug bij Michael White.
Waar slaat het op?
‘A personal sense of agency’ is
de ervaring dat je iets kan doen of gedaan hebt dat zin heeft.
Het heeft écht zin.
Het heeft zin in 2 betekenissen:
-
het past bij iets dat je nauw aan het hart ligt, én
-
het maakt (potentieel) een verschil (in de wereld, voor een ander, voor jouw leven).
Aan de andere kant van het continuum
Stel je voor: een continuum, en aan de ene kant een hoge graad aan ‘personal sense of agency’, wat ligt dan aan de andere kant? Wat voor ervaringen liggen er ver van?
Wel, denk zeker aan ervaringen als:
-
je ondergaat iets dat je niet wil ondergaan, of
-
je doet dingen, je lijkt en bent in actie, maar desalniettemin voelt je handelen aan als weinig of niet bezield.
De (relatieve) afwezigheid van de ervaring van agency is absoluut niet uitzonderlijk.
De kans is steeds reëel dat een groot deel van je ervaringen in de niet-agency-sfeer liggen: je doet wat van je verwacht wordt, of wat je gewend bent maar het gevoel van een persoonlijk-betekenisvolle invloed uitoefenen? Bwa, niet echt.
De ervaring van agency is steeds kostbaar.
Bijzonder
De aanwezigheid van de ervaring van agency is bijzonder.
Bijzonder deugddoend ook.
Bijzonder hoopgevend.
(‘Misschien kan ik nóg een keer echt-zinvol handelen …’)
Bijzonder energie-gevend.
Je gaat er ook je ‘zelf’, je persoon, op een bijzondere, heel eigen manier door ervaren:
als bezield en bezielend.
Je ervaart het leven in je als kracht, als vertrekpunt van beweging en verandering, in een richting die (echt) zinnig is of zou kunnen zijn.
Het omgekeerde van een posttraumatische stressstoornis = …
Een agency-rijke ervaring is misschien het omgekeerde van een traumatische ervaring.
Bij een traumatische ervaring ervaren we intens een hoge graad aan (potentiële) onmacht door een gebeurtenis die iets kostbaar aantast of dreigt aan te tasten.
Een agency-rijke ervaring is daarentegen
een innige ervaring van (potentiële) invloed op je leven en/of de wereld, en dan nog eens een invloed die strookt met iets dat je dierbaar en kostbaar is.
Zoals je een posttraumatische stressstoornis hebt, heb je een post-agency-goeie-vibe (PAGV):
je ervaart een golf(je) van zinvol-kunnen en zinvol-zijn en van iets beloftevol en van intens-zijn. Er lijkt iets extra oké te kleven aan jou.
Agency-vriendelijk hulpverlenerschap?
Een goeie vraag is dus:
Hoe kunnen we als psychosociale hulpverlener of zorgverlener vorm geven aan ons werk op een agency-vriendelijke manier?
En
Hoe kunnen we gelegenheden scheppen waarin de mensen die we ontmoeten in het contact met ons agency kunnen ervaren, in relatie tot ons en tijdens het vertellen dat ze doen over hun ervaringen en hun leven?
Johan Van de Putte
PS ‘Aandoening’ betekent oorspronkelijk ‘iemand in een zekere stemming brengen’, ‘opwinding’, ‘ontroering’, ‘sterk gevoel’
Een mooi begrip: ‘A personal sense of agency’.
Zeker in de invulling: Het heeft écht zin.
Het heeft zin in 2 betekenissen:
1. het past bij iets dat je nauw aan het hart ligt, én
2. het maakt (potentieel) een verschil (in de wereld, voor een ander, voor jouw leven).
Dank je hartelijk voor deze inspirerende tekst!